مشایخ و همکاران (۱۳۹۲)، در پژوهشی تحت عنوان “بررسی رابطه بین پایداری سود و یکنواختی نرخ مالیات پرداختی در بورس اوراق بهادار تهران”، بررسی میکنند که آیا در ایران یکنواختی نرخ مالیات شرکت، اطلاعاتی در خصوص پایداری سود قبل از مالیات و اجزای آن فراهم میکند. در این مطالعه برای اندازهگیری یکنواختی نرخ مالیات از دو معیار ضریب تغییر نرخ موثر مالیات نقدی و ضریب تغییر مالیات نقدی پرداخت شده سالانه استفاده شده است. نمونه شامل اطلاعات ۵۴ شرکت برای دوره زمانی ۱۳۸۱ لغایت ۱۳۹۰ است. نتایج پژوهش نشان میدهد یکنواختی نرخ مالیات شرکت، اطلاعاتی در خصوص پایداری سود و اجزای آن فراهم نمیکند.
نیکومرام و همکاران (۱۳۹۳)، در مقاله خود با موضوع “پیامدهای اقتصادی کیفیت اطلاعات حسابداری با تمرکز بر متغیر پایداری سود”، به صورت تجربی پیامدهای اقتصادی کیفیت اطلاعات حسابداری شرکت شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی ۱۲ ساله از سال ۱۳۷۹ الی ۱۳۹۰ را مورد بررسی قرار داده است. متغیر مستقل استفاده شده در این پژوهش معیار پایداری سود و متغیر وابسته پژوهش پیامدهای اقتصادی کیفیت اطلاعات حسابداری میباشد که برای محاسبه آن از معیارهایی نظیر نسبت Q توبین، متوسط هزینه سرمایه شرکت، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و نسبت قیمت به سود هر سهم استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که معیار ارزیابی کیفیت اطلاعات حسابداری یعنی پایداری سود بر نسبت Q توبین، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و نسبت قیمت به سود هر سهم تاثیر مثبت و معنیدار داشته است. این امر حاکی از آن است که پایداری سود دارای بار و محتوای اطلاعاتی مثبت در بازار سرمایه ایران بوده و حاوی پیامد اقتصادی مثبت میباشد.
۲-۳-۱-۲- نسبت تمرکز و سرمایهبری
آذربایجانی (۱۳۶۸)، در مقالهای با عنوان “اندازهگیری و تجزیه و تحلیل بهرهوری صنایع کشور”، به بررسی عوامل موثر بر بهرهوری کل عوامل تولید صنایع کشور پرداخته است و از سیستم معادلات همزمان، مشتمل بر دو معادله رگرسیون چند متغیره استفاده کرده است. وی در پایان نتیجه گرفته است که میزان تولید کارگاهها، ضریب سرمایه انسانی، سرمایهبری یا شدت سرمایه یا (نسبت عامل سرمایه به تعداد نیروی کار)، سهم نیروی کار مردان در کل اشتغال کارگاهها، سهم فرد و حقوق و ارزش افزوده مواد اولیه وارداتی تاثیری در بهرهوری کل عوامل ندارند.
خداداد کاشی (۱۳۷۷) در مقالهای با عنوان “ساختار و عملکرد بازار: نظریه و کاربرد آن در بخش صنعت ایران”، با بررسی و استفاده از اطلاعات ۸۱ صنعت در کد چهار رقمی ISIC به این نتیجه رسید که نرخ بازده بنگاههای پیشرو از همبستگی مثبت با تمامی شاخصهای ساختاری برخوردار است؛ در حالیکه نرخ نرخ بازده صنعت در بسیاری موارد و نرخ بنگاههای کوچک در تمامی موارد همبستگی منفی را نمایش میدهند. نسبت تمرکز ([۶۴] و H) تاثیر منفی و معناداری بر نرخ سودآوری صنعت و بنگاههای دنبالهرو دارد، در حالیکه نرخ سودآوری بنگاههای پیشرو تحت تاثیر مثبت و معنادار سطح تمرکز صنعت هستند.
محمدوند ناهیدی و جابری خسروشاهی (۱۳۸۹)، در مقالهای تحت عنوان “بررسی اثر درجه باز بودن اقتصاد، جمعیت شاغل، سرمایه انسانی و شدت سرمایه بر روی مدیریت بهرهوری نیروی کار در اقتصاد ایران”، به بررسی برخی از عوامل موثر بر روی بهرهوری نیروی کار و تاثیر آنها روی بهرهوری نیروی کار پرداختهاند. بهطوری که در یک دوره زمانی طی سالهای ۱۳۵۴ تا ۱۳۸۶ و با استفاده از الگوی خودتوضیح با وقفههای گسترده (ARDL)، اثر متغیرهایی چون درجه باز بودن اقتصاد، جمعیت شاغل، سرمایه انسانی و شدت سرمایه (سرمایهبری) را بر روی بهرهوری نیروی کار در اقتصاد ایران سنجیدند. نتایج آنها نشان داد که درجه باز بودن اقتصاد، سرمایه انسانی و شدت سرمایه در بلندمدت تاثیر مثبت و معنیداری بر روی بهرهوری نیروی کار دارد.
ملکان (۱۳۹۰)، در تحقیقی با عنوان “بررسی اثرات نسبت تمرکز و صرفههای ناشی از مقیاس بر سودآوری در بخش صنعت ایران”، ارتباط بین سودآوری بهعنوان شاخصی از عملکرد، صرفههای ناشی از مقیاس و نسبت تمرکز بهعنوان دو عنصر ساختاری در صنایع حاضر در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس طبقهبندی بینالمللی کالا و خدمات ISIC دو رقمی در دوره ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۴ را مورد ارزیابی قرار داد. وی برای برآورد ارتباط بین این عناصر از روش دادههای تابلویی استفاده نمود. یافتههای این پژوهش نشان داد که در مجموع متغیرهای صرفههای ناشی از مقیاس و نسبت تمرکز اثر معناداری بر سودآوری صنایع دارند، همچنین ارتباط بین صرفههای ناشی از مقیاس و سودآوری منفی ارزیابی شده است. طبق تحقیق وی صنعت “نفت، کک و هستهای” دارای بیشترین سودآوری، ولی در مقابل، صنعت “منسوجات” با کمترین سودآوری همراه بوده است. متغیرهای نسبت تمرکز و صرفههای ناشی از مقیاس در مجموع بیش از ۵۹ درصد از تغییرات سودآوری را در صنایع ایران توضیح دادهاند. متغیر صرفههای ناشی از مقیاس (MES) در صنایع انتشار چاپ و تکثیر، شیمیایی، سایر کانیهای غیرفلزی، فلزات اساسی و خودرو و قطعات اثر معناداری بر سودآوری (ROA) این صنایع دارند. اما در سایر صنایع اثر معناداری مشاهده
منبع فایل کامل این پایان نامه این سایت pipaf.ir است |
نمیشود. متغیر نسبت تمرکز (CR) در صنایع نفتی و کک و هستهای، لاستیک و پلاستیک، مواد غذایی، محصولات کاغذی، انتشار، چاپ و تکثیر، شیمیایی، دستگاههای برقی، سایر کانیهای غیرفلزی، فلزات اساسی و ماشینآلات و تجهیزات اثر معناداری بر متغیر وابسته (ROA) در این صنایع داشتند ولی در سایر صنایع این اثر معنادار نبود.
شهیکیتاش و کاظمزاده (۱۳۹۲)، در مقالهای با عنوان “ساختار بازار خودروی سواری در ایران”، از شاخص نسبت تمرکز، شاخص هرفیندال – هیرشمن، هال – تایدمن، جامع تمرکز صنعتی، آنتروپی و هانا – کای در طی سالهای ۱۳۷۵، ۱۳۸۰، ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ استفاده کردند. هدف اصلی تحقیق آنها، اندازهگیری میزان تمرکز بازار و نشاندادن تغییرات آن در سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ بود. نتایج تحقیق مذکور نشان داد که تمرکز بالایی در صنعت خودروی ایران وجود دارد، بهگونهای که حتی با ورود بنگاههای جدید در صنعت خودروی ایران و افزایش تولید کل در این صنعت، تمرکز همچنان در صنعت خودرو تداوم داشته است.
جدول ۲-۲: مروری بر مطالعات مرتبط با سنجش میزان تمرکز در ایران
نام محقق و سال انتشار | بازار مورد بررسی | شاخصهای استفاده شده | نتیجه تحقیق |
بخشی (۱۳۸۲) | صنعت سیمان | نسبت تمرکز () و شاخص هرفیندال | تمرکز بالایی در صنعت سیمان وجود دارد، بهطوری که با افزایش کارخانجات تمرکز همچنان وجود دارد. |
جلالآبادی و میرجلیلی (۱۳۸۶) | پتروشیمی، خودرو، فولاد، شیشه و قند و شکر | هرفیندال- هیرشمن | بخش زیادی از تولید این صنایع در تمرکز تعداد اندکی بنگاه قرار دارد که با افزایش تعداد بنگاهها در هر صنعت موجب تغییر اساسی در تمرکز و انحصار نمیشود. |
معمارنژاد و همکاران (۱۳۹۰) | بازار خودرو | نسبت تمرکز n بنگاه ()، هرفیندال – هیرشمن، آنتروپی و هزینه اجتماعی با بهکارگیری روش کالین و مولر | رفاه از دست رفته ناشی از انحصار در سال ۱۳۸۶ معادل ۲۶ درصد از ارزش محصول در این بازار است. |