اجتماعی شدن جریانی پیچیده به شمار می آید که ابعاد و جوانب گوناگونی دارد. کسب مهارت‌های اجتماعی، چگونگی برقراری ارتباط با سایر افراد و سازگاری، از جمله ی این ابعاد هستند. برخی از روانشناسان سازگاری اجتماعی را مترادف با مهارت اجتماعی می دانند. از نظر آن‌ها، مهارت اجتماعی عبارت است از توانایی ایجاد ارتباط متقابل با دیگران در زمینه ی خاص اجتماعی، به طریق خاص که در عرف جامعه قابل قبول و ارزشمند باشد. (اسلابی و گوارا ^[۸]۲۰۰۹؛ به نقل از عابدینی، ۱۳۹۰). در حالی که برخی دیگر از روانشناسان سازگاری و مهارت اجتماعی را فرایندی می دانند که افراد را قادر می سازد تا رفتار دیگران را درک و پیش بینی کنند، رفتار خود را کنترل کنند و تعاملات اجتماعی خود را تنظیم نمایند. (اسلاموسکی و دان^[۹]، ۲۰۰۶ )
ایواتا^[۱۰] و همکاران ( ۲۰۱۰ ) در مروری جامع عوامل مؤثر در سازگاری را به شش دسته ی عمده تقسیم می‌کنند که هریک از آن ها نیز به عوامل جزئی تری تقسیم شده اند، این عوامل عبارتند از:
الف -محرومیت های جسمانی ناشی از نقص عضو، تغذیه ی نادرست و بد، محرومیت از خواب و خستگی روانی ، فرایندهای عاطفی آسیب زا و آسیب های مغزی.
ب- عوامل روانی، اجتماعی و محیطی، نظیر تغییرات سریع و مهم اجتماعی نظیر بیکاری ، جنگ ، بلایای طبیعی ، از هم پاشیدگی کانون خانواده ، فقر و اعتیاد.
ج – عوامل تربیتی، نظیر الگوهای نادرست خانوادگی ، فقدان رابطه ی والد کودک ، طرد کردن فرزندان ، حمایت افراطی ، محرومیت های عاطفی ، خودمختاری بیش از حد کودک ، انتظارات و خواسته های غیرواقع‌گرایانه ی والدین و کمبود ارتباط.
د-ساختار خانوادگی ناسازگار از جمله خانواده های بی کفایت ، از هم پاشیده ، ضد اجتماعی و آسیب روانی اولیه و عدم ثبات عاطفی و روانی والدین بخصوص مادر.
ه- فشارهای ناشی از زندگی جدید صنعتی، مانند رقابت های ناسالم ، تقاضاهای شغلی و تحصیلی و پیچیدگی‌های زندگی جدید.
و- عوامل ارثی نظیر اختلالات جسمی، روانی و عاطفی که زمینه را برای رفتارهای بزهکارانه و ناسازگاری اجتماعی فراهم می کنند.
عوامل متعددی در سازگاری شخصی و اجتماعی افراد نقش دارند که نظریه ها و دیدگاه های مختلف تربیتی، روان شناختی و جامعه شناختی بر آن ها تأکید کرده اند. مطالعه آدیمو^[۱۱] (۲۰۱۱) روی دانشجویان نیجریه‌ای نشان داده است که هوش هیجانی بالا با سازگاری سریع و بسنده با محیط دانشگاه و کارکرد موفق ارتباط نیرومندی دارد. در همین راستا، یافته‌های مطالعه پانسر^[۱۲] و همکاران (۲۰۰۸) حاکی از این است که دانش‌آموزان موفق و سازگار از لحاظ هوش هیجانی در قیاس با دانش‌آموزان ناموفق و ناسازگار به شکل معنادارتری برترند. مارکوئز^[۱۳] و همکاران (۲۰۱۰) نیز نشان دادند که سازگاری و شایستگی های اجتماعی رابطه نیرومندی با هوش هیجانی دارند.
پژوهش‌های متعدد و مشاهدات مراکز مشاوره‌ای نشان داده است که عوامل متعدد نامساعدی مانند اضطراب، تنش، تشویش و عدم اعتماد به نفس، ناسازگاری شخصی و اجتماعی و . . . عملکرد تحصیلی ضعیف دانش‌آموزان را تهدید می کند و نه تنها موجب می شود که تعدادی از آن ها نتوانند به موقع دوره‌ی تحصیلی خود را به اتمام برسانند، بلکه موجب دگرگونی روحیه ی آنان می شود و نوعی نگرانی، ناپایداری هیجانی و حتی گاه پاره‌ای مشکلات عصبی – روانی را برای آن ها ایجاد می کند و سازگاری روان شناختی و اجتماعی آن‌ها را شدیداً به مخاطره می اندازد (به نقل از قهاری، ۱۳۹۱). از طرفی، با توجه به آخرین تحقیقاتی که در این زمینه روی مقیاس‌های قدیمی انجام شده بود و در آن ها ابعاد سازگاری کمتر مورد توجه قرار گرفته بود. این سوال پیش آمد که آیا لازم نیست از یک مقیاس جدید برای بررسی موضوع استفاده شود؟ در بررسی‌های اولیه، مشخص شد که دو پرسشنامه مناسب برای دانش آموزان دبیرستانی موجود است: یکی پرسشنامه سازگاری بل^[۱۴] که روی ویژگی های روانسنجی آن بسیار زیاد کار شده و دیگری پرسشنامه سازگاری^[۱۵] مربوط به دوره نوجوانی که کم کار شده است. از این رو این پرسشنامه انتخاب شد.
براساس آنچه ذکر شد این پژوهش در پی پاسخگویی به این موارد است:
۱- بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه سازگاری
۲- آیا بین سازگاری و هوش هیجانی رابطه وجود دارد؟
بر اساس آنچه گفته شد این پژوهش به دنبال آن است تا ویژگی های روانسنجی پرسشنامه سازگاری و رابطه آن با هوش هیجانی در دانش آموزان دختر بپردازد.
۳-۱ اهمیت و ضرورت پژوهش
انسان موجودی است فراگیرنده و از نخستین روزهای حیات تا سه سالگی ، طی تجربه های بسیار در فرآیندهای فوق العاده، پیچیده، شگفت انگیز و ماهرانه‌ای چون نشستن، ایستادن، راه رفتن، حرف زدن و غذا خوردن کار آمد می شود و پیوسته می کوشد با اطرافیان و محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کند. در این بین، اجتماعی شدن فرایندی است که به کمک آن ارزش‌ها ، اعتقادات و معیارهای رفتاری که فرهنگ از آنان انتظار دارد؛ به کودکان آموخته می شود.
سازگاری یک مفهوم نسبی است و تحت تأثیر فرهنگ ها و اعتقادات از جامعه‌ای با جامعه ی دیگر فرق می‌کند. از طرفی، رفتار آدمی تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله خانواده، مدرسه، گروه همسالان و سایر عوامل اجتماعی قرار دارد و شخصیت انسان در صورتی به کمال می رسد که بین او و محیط پیرامونش تعادل و تعامل مناسبی صورت پذیرد. فشارهای اجتماعی به وضوح تأثیر فراوانی بر رفتار

فرد دارد . از طرف دیگر، انسان موجودی انعطاف پذیر است. او نه تنها با محیط سازگار می شود؛ بلکه محیط را بر طبق خواسته های خود دگرگون می‌کند(به نقل از حجاری، ۱۳۹۰).
یکی از عوامل مورد بررسی در این پژوهش مفهوم هوش هیجانی است که توسط شات^[۱۶](۱۹۹۸) به عنوان “دسته‌ای از مهارت ها، استعدادها و توانایی های غیرشناختی که توانایی موفقیت فرد در مقابله با فشارها و اقتضاهای محیطی را افزایش می دهد” تعریف شده است. بنابراین هوش هیجانی یکی از عوامل موفقیت فرد در زندگی است و مستقیماً بهداشت روانی فرد را متأثر می کند و وجود آن موجب سازگاری بیشتر و جلوگیری از انحرافات در وی می شود. در واقع، افرادی که هوش هیجانی بالاتری داشته باشند، کمتر خود را در معرض آسیب های اجتماعی قرار می دهند زیرا ارزیابی های آنان از موقعیت ها به صورت منطقی صورت می گیرد (یارمحمدیان، ۱۳۹۰). هوش هیجانی اساساً به عنوان توانایی فرد در بازنگری احساسات و هیجان های دیگران، تمیز قائل شدن میان هیجان ها و استفاده از اطلاعات هیجانی در حل مسئله و نظم بخشی رفتار تعریف می شود (سالوی و مایر،۲۰۱۱، به نقل از حجاری، ۱۳۹۰).
انسان یک موجود اجتماعی است، لذا برای موفقیت نیاز است با جامعه پیرامون خود به سازگاری مناسبی دست یابد. در صورت عدم توفیق دانش آموز در کسب سازگاری، شاهد پدیده ناسازگاری و فاصله گرفتن او از رفتار متعادل خواهیم بود و رفتارهایی از او سر خواهد زد که نشانه ی ناسازگاری است. از جمله این رفتارها می توان به پرخاشگری، اضطراب، جامعه ستیزی، جلب توجه کردن، فرار از مدرسه و اختلال‌های عادتی نام برد. بنابراین، سازگاری و هماهنگ شدن با خود و محیط پیرامون خود برای هر موجود زنده ای ضرورتی حیاتی است، تلاش روزمره‌ی آدمیان جملگی بر حول سازگاری دور می زند. هر انسان هوشیارانه یا ناهوشیارانه می‌کوشد، نیازهای متنوع و گاه متعارض خود را در محیطی که در آن زندگی می کند، برآورده سازد. در شکل‌گیری سازگاری عواملی چون شیوه های تربیتی، عوامل آموزشگاهی، ارزش ها و اعتقادات حاکم، گروه همسالان، خانواده و آموزش و پرورش مؤثّر است. شناخت عوامل مؤثر بر سازگاری دانش آموزان که در سن حساسی قرار دارند و تأثیرات پایداری که این دوره بر شکل گیری شخصیت نوجوان دارد، امکان پیش بینی و برنامه‌ریزی جهت کمک به تأمین بهداشت روانی آنان را فراهم می کند. با توجه به این که تاکنون مطالعات محدودی پیرامون سازگاری دانش آموزان و رابطه آن با هوش هیجانی انجام گردیده و از سوی دیگر بررسی و شناسایی هوش هیجانی به لحاظ نظری در تقویت کفایت شخصی و بهبود روابط بین فردی امری ضروری بوده و به لحاظ عملی می تواند تا حدودی مسایل و مشکلات افراد را در حوزه سازگاری حل یا جبران نماید (بار- آن^[۱۷]، ۲۰۰۹)، لذا با توجه به اهمیت موضوع اندازه‌گیری سازگاری و هوش هیجانی و رابطه این دو در سنین دبیرستانی و نبود هنجار مناسب، پژوهش حاضر با هدف تعیین همبستگی سازگاری و هوش هیجانی در دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان بابل انجام خواهد گرفت. انجام پژوهش در این زمینه به دست‌اندرکاران و مسئولین جامعه کمک می کند تا با ارائه‌ی برنامه ها و خدمات فرهنگی، تربیتی و مذهبی در جهت رشد، شکوفایی، قوام شخصیت و استعداد افراد جامعه به خصوص قشر جوان و تحصیل کرده گام بردارند و با افزایش آگاهی جوانان کشور از انحرافات و بر هم خوردن روابط در خانواده ها و نابودی اصول اخلاقی حاکم بر جامعه و در نتیجه ناسازگاری پیشگیری کنند.
 
اهداف پژوهش
۱-۴-۱ هدف کلی:
تعیین ویژگی های روانسنجی پرسشنامه سازگاری و رابطه آن با هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل
۲-۴-۱ اهداف خاص:
۱-۲-۴-۱ تعیین روایی پرسشنامه سازگاری.
۲-۲-۴-۱ تعیین اعتبار پرسشنامه سازگاری.
۳-۲-۴-۱ تعیین رابطه سازگاری با هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل.
۱-۳-۲-۴-۱ تعیین رابطه “سازگاری اجتماعی” با هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل.
۲-۳-۲-۴-۱ تعیین رابطه “سازگاری عاطفی” با هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل.
۳-۳-۲-۴-۱ تعیین رابطه “سازگاری آموزشی” با هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل.
۴-۲-۴-۱ تعیین سهم هریک از مولفه های سازگاری در تبیین هوش هیجانی.
۵-۱ سوالات پژوهش
۱-۵-۱ آیا پرسشنامه سازگاری از روایی مناسبی برخوردارند؟
۲-۵-۱ آیا پرسشنامه سازگاری از اعتبار مناسبی برخوردارند؟
۳-۵-۱ آیا سازگاری با هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل رابطه معناداری دارد؟
۱- ۳-۵-۱ آیا “سازگاری اجتماعی” و هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل رابطه معناداری دارد؟
۲- ۳-۵-۱ آیا “سازگاری عاطفی” و هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل رابطه معناداری دارد؟
۳ – ۳-۵-۱ آیا “سازگاری آموزشی” و هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل رابطه معناداری دارد؟