لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 282

رویخی-فرنی-نوعی دسر که از نشاسته و شکر درست می کنند

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن

زود فهم-کسی که زود چیزی را درک می کند

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

رنگ-حیله-نقشه-تدبیر

تِرمال کردن-خراب کاری کردن-کثافت کاری کردن-گُه مال کردن

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

درب و داغان-خرد و متلاشی-پریشان

 

دست بردار-دست بردارنده-ترک کننده

بریدن از هم-قطع رابطه کردن

دست پیش-گدا

توالت کردن-آرایش کردن

چارپایه-صندلی کوچک و بدون پشتی

 

رگ خواب-نقطه ی ضعف-راه تسلط بر کسی
پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

آب حیات(عشق و محبت، دهان معشوق)

با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن

اتیکت(برچسب، آداب و رسوم، قاعده)

دسته کلید-مجموعه ی کلیدها در یک حلقه یا بند

خر ِ دیزه-لج بازی که به خود ضرر بزند

آبِ بسته(شیشه، بلور، یخ، برف)

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

از بن دندان-از ته دل-با میل و رغبت

پا لب گور داشتن-بسیار پیر بودن-در شرف مرگ بودن

دوش گرفتن-زیر دوش ایستادن و خود را شستن

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

توی گود نبودن-در متن موضوع نبودن-اطلاع دقیق نداشتن-در حاشیه بودن

استخوان‌بزرگ-شخص دارای اصل و نسب

 

بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)
به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن
توپ و تشر آمدن-تهدید کردن-با فریاد کسی را خطاب کردن

زیر پوش-جامه ی زیرین

خوش خوشک-یواش یواش-آهسته آهسته

 

دندانه دندانه-دارای برجستگی ها و بریدگی هایی در کناره

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

 

آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند
حساب ماست بندان یزد-حساب ساختگی

پروار-فربه-چاق

آب تاختن(پیشاب کردن)

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

خاک برداری-بردن خاک های اضافی برای آماده کردن زمین ساختمان
دو زاری-سکه ی دو ریالی

جگرکی-جگر فروش

خرت و پرت-اثاثه ی کم بها-خرده ریزه

دزدی گرگی-دله دزدی

پایانه-ترمینال-نقطه ای که یک داده وارد دستگاه می شود و یا از آن خارج می شود

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

 

دست فروشی-شغل دست فروش

تاکسی تلفنی-نوعی تاکسی که تلفنی درخواست می شود

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

تو حساب بودن-وارد بودن-به مسائل آگاه بودن

زینه-پله

این پهلو آن پهلو شدن-این دنده آن دنده شدن-غلتیدن از پهلویی به پهلوی دیگر

ذباله دانی-هر مکان کثیف-بی نظم و بی ارزش

خیز-ورم-آماس

تک پا راه رفتن-بی سر و صدا راه رفتن-کنایه از چابکی

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی

خدا و خرما را با هم خواستن-از دو محل سود بردن-دو سره بار کردن

چِخی-سگ

بدون معطلی-بی درنگ-فورا

پشت رو-وارونه

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

بد قواره-بد ریخت-بد ترکیب

پوست خربزه زیر پای کسی انداختن-کسی را به دردسر انداختن

برو برگرد-چون و چرا

چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد

دَم نقد-آماده-حاضر

درخت مراد-درختی که به آن به عنوان نذری چیزی می بندند

پیزر در جوال گذاشتن-در فریبکاری مهارت داشتن

خر غلت زدن-مانند خر بر خاک غلتیدن

پاشنه بلند-کفش زنانه با پاشنه های بلند

حشک شویی-شستن لباس با مواد شیمیایی با کمی یا بدون آب

بلا گردان-چیزی یا کسی که جلوی آسیب و زیان را می گیرد

 

رفت و روب-جارو و پارو-خانه تکانی-تمیز کردن منزل

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

پشت کار داشتن-داشتن نیرویی که انسان را به پایان دادن کار وا می دارد

این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست-از این گرفتاری به‌سادگی دفعات پیش رها نمی‌توان شد

آستین بر چشم گذاشتن-پنهان گریستن

داد سحن دادن-سخن رانی کردن-پر حرفی کردن-حق مطلب را ادا کردن
پَخ دار-چیزی که تیزی لبه های آن گرفته شده باشد

آغا‌پنبه(زن بسیار سفیدرو، عروسک پنبه‌ای)

از گردۀ کسی کار کشیدن-کسی را به سود خود بی‌رحمانه به کار واداشتن

زیر لب خندیدن-تبسم کردن

 

حال کردن-لذت بردن

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

این سفر(این بار)

خیرات کردن-چیزی را

رشوه خوار-کسی که برای انجام کاری ناروا دستمزد دریافت می کند

پر به پر کسی دادن- بال به بال کسی دادن

دو پشته سوار شدن-دو نفری بر ستور یا وسیله ی نقلیه سوار شدن

زبیل-آشغال-زباله

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن

چرم پاره-خرده های چرم در دکان کفاشی

 

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

افت کردن-کاهش یافتن-کم شدن

جیک-صدا-آواز

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

جِر-اوقات تلخی-لج

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

پشت دستی زدن-برای تنبیه به پشت دست بچه زدن

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد

بزن قدش-دعوت به دست دادن برای نشان دادن توافق و همدلی
آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

دست کسی را بند کردن-به کاری گماشتن
بگیر و ببند-توقیف و حبس-حکومت نظامی

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

زیر کاسه نیم کاسه داشتن-مکر و حیله ای در کار داشتن

خیار شور-خیار سبز که مدتی در آب نمک بخوابانند

 

رو به قبله کردن-کسی را که درحال مرگ است رو به قبله خواباندن
تاتی کردن-در زبان کودکان: راه رفتن

زیر غربالی-دانه هایی که به مرغ و پرنده می دهند

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

خر پشته-پشته ی بزرگ سقف شکم داری که روی ایوان و راه پله می سازند

راحتی-دمپایی

خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است
دلقک بازی-مسخره بازی
چاسان فاسان-آرایش-بزک

اجاق(دودمان)

پوست انداختن-از سختی چیزی به ستوه آمدن

خبردار-اصطلاح نظامی برای آماده کردن سربازان برای انجام فرمان

تو مشت کسی بودن-کاملا در اختیار کسی بودن

باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن
زیر سایه ی کسی بودن-در پناه کسی بودن-از پشتیبانی کسی برخوردار بودن

تخم حرام-حرام زاده-شرور-شیطان

آواز دهل(چیزی که تنها سخن‌گفتن درباره‌ی آن جالب است، نه خودش = چیزی که از آن سخن زیاد می‌گویند اما واقعیت آنچنانی ندارد)

 

بیا و برو-دم و دستگاه-قدرت و حشمت
از دماغ فیل افتادن-بسیار متکبر و خودبین بودن

آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)
خوار و خفیف-ذلیل-بدبخت

از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده

ریز ریز-خرد شده-کاملن خرد

 
به خرج کسی نرفتن-بر کسی تاثیر نکردن-بر کسی موثر واقع نشدن

دل دل زدن-نفس نفس زدن-تپیدن شدید قلب

خارج از حد-بیش از اندازه

خبردار-اصطلاح نظامی برای آماده کردن سربازان برای انجام فرمان

به پول رساندن-فروختن

دور و بر-اطراف-پیرامون

دس دسی-خطابی همراه با دست زدن به کودکان نوپا

تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه

چرخ خوردن-به دور خود چرخیدن

دومندش-دوم از آن

بازار مکاره-بازار موقت
آب‌تنی(شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی))
دل پُر داشتن-کینه و دلخوری دیرینه داشتن

 

به هم خوردن حال-استفراغ کردن-بالا آوردن

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده
خوش آب و رنگ-سرخ و سفید چهره-زیبا و ملیح

از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری

آش کشک خاله-کار ناگزیر-تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

آشیخ روباه(آب‌زیرکاه، مکار)

 

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

اشرفِ خر-حریصی که زیان کند-نه خود خورد و نه به دیگران خوراند

چیلک دان-چینه دان

برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

جدا جدا-یکی یکی-جداگانه

حساب داشتن-حساب بانکی داشتن

بی گدار به آب زدن-نسنجیده به کاری اقدام کردن-بی احتیاطی کردن

خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه
خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب
زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد

چرمی-از جنس چرم
برای دیدن چیزی ازدحام کردن (اشتیاق زیاد نشان دادن)

باش !-نگاه کن-ببین

حال کردن-لذت بردن

آغا‌پنبه(زن بسیار سفیدرو، عروسک پنبه‌ای)
بی چشم و رو-ناسپاس-حق ناشناس-ناشکر
از بی‌کفنی زنده بودن-بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن
آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)

دله دزد-آفتابه دزد-دزدی که به چیزهای کم ارزش قانع است

آشنایی به روشنایی انداختن(پس از مدت‌ها تصادفی آشنایی را دیدن)

پت پت کردن-صداکردن فتیله ی چراغ بر اثر تمام شدن روغن آن

پنجه ی ابوالفضل-ورقه ی برنجی یا نقره ای که به شکل کف دست و انگشتان بریده شده است
از خود بودن(خودی بودن، محرم بودن)

بَرج-خرج های خارج از خانه

 
باز شدن نیش کسی-تبسم کردن از روی خوشحالی و خوشوقتی
خوشگل-دل پذیر-تو دل برو-زیبا

دَم نقد-آماده-حاضر

ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل
دود و دم داشتن-بساط چای و قلیان یا تریاک گستردن
به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

روز بد نبینی-امیدوارم به سرت نیاید

پیچیدن به پر و پای کسی-با کسی بد رفتاری کردن-به کسی سخت گیری کردن

چوب خط زدن-نشانه نهادن بر چوب خط

دماغ کسی را سوزاندن-کسی را ناکام کردن-در حسرت گذاشتن

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

چَکه-شوخ و بذله گو

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن

چشم و چار-چشم-دید-بینایی

اسباب‌کشی(نقل اثاثه از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر)

دور و بر-اطراف-پیرامون
بکُش-تا سر حد مرگ-بیش از حد توانایی

پشت کار داشتن-داشتن نیرویی که انسان را به پایان دادن کار وا می دارد

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن
پا به زا-حیوان یا انسانی که هنگام زایمانش نزدیک است
اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

چشم و دل سیر-کسی که به مال و منال دنیا بی اعتنا است

الابختکی(اتفاقی، تصادفی)

بند و بساط-اسباب مختصر زندگی

الو گرفتن(آتش گرفتن، (کنایه از شدت خشم و عصبانیت))

پس گردنی-زدن با کف دست به پشت گردن کسی

دو لا شدن-خم شدن-تعظیم کردن

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

خون کسی را کثیف کردن-کسی را بسیار عصبانی کردن

جرواجر کردن-پاره پاره کردن

 

پیر شَوی-عمرت دراز باد

دماغ سوخته-خجالت زده-شکست خورده

 
 

چلچل-خال خالی-ابلق

بازیگوش-شیطان و حرف نشنو-بازی دوست

اطفال باغ(گل‌های تازه)

حرف مفت-سخن بی هوده و پوچ

 
پا پیش-گذاشتن پیشقدم شدن-آستین بالا زدن

روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

آب را گل آلود کردن(برای سود خود کارها را به هم زدن)

روکاری-کار روی بنا یا چیزی

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

 

 
درق درق-صدای خوردن دو چیز سخت به هم
تریاک مال-کسی که تریاک را برای فروش لوله می کند

بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

پا سبک-مبارک قدم-جلف و سبک

بوق سگ-بسیار دیر وقت

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

ترقه فرنگی-بچه ی شرور

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی

رفتن با سر-نهایت شوق و اشتیاق برای انجام کاری

دررفت-خرج و هزینه-مقابل درآمد
به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن
آستین از دهان برداشتن(خندیدن)

ترش ابرو-عبوس

چُر-ادرار

زننده-زشت-نامطبوع-نفرت انگیز

پا به دو گذاشتن-به سرعت فرار کردن

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

زیر چیزی زاییدن-از سنگینی کاری از پا درآمدن و کار را به پایان نرساندن

با پنبه سر بریدن-با نرمی و تدبیر آزار و آسیب رساندن

آب باریکه(درآمد اندک اما مرتب)
خوشگلک-با خوشگلی اندک

 

بزن و برقص-پایکوبی-ساز و آواز-رقص و آواز

جاری-زن برادر شوهر

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

آمد داشتن-فرخنده و میمون بودن

آفتاب را به‌گز پیمودن(کوشش بی‌هوده کردن)

بالا کشیدن-مال کسی را به ناحق خوردن

چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر

دَرَنگ-صدای شکستن چیزی یا زدن سیلی

دوسیه-پرونده

دلچرک-ناخوشایند-دارای اکراه

جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

آشی بودن زندگی-نامساعد بودن حال و احوال

جز و ولز-نگا. جز و وز

روده درازی کردن-پر حرفی کردن-وراجی کردن
پیشنهاد دادن-طرح کردن چیزی

اشک کسی دم مشکش بودن-سخت زود رنج بودن-زود به گریه افتادن

خودنویس-قلمی که جوهرش را با خود دارد
 

آبدیده-جلا یافته-آزموده و مجرب

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

خدا به دور-پناه بر خدا

چینی بند-چینی بند زن

با هم کنار آمدن-با هم ساختن

روزه ی کله گنجشکی-روزه ای که بچه ها تا نیمه های روز می گیرند
چل ستون-شبستان مسجد

امان دادن-کسی را پناه دادن-از گناه کسی گذشتن

از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

پاتیل-دیگ بزرگ مسی-مست مست

برادر شوهر-برادرِ شوهر هر زن
خِفت-نوعی گره