کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 178

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

زیر لبی-زیر زبانی
دق کردن-از غصه مردن

خشک-بدون انعطاف-بی عاطفه-خشن

 
به گُه کشیدن-بی اعتبار کردن-با توهین خوار و خفیف نمودن

زیادی کردن-زاید بودن-غیر لازم بودن

تیز بزی-فورن-بی درنگ
جیم الف جا-آدم ریزه میزه

حشر و نشر داشتن-نشست و برخاست داشتن دوستی و رفت و آمد داشتن

حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن

تنبان درآر-بی حیا-دریده

خرد و خمیر شدن-بسیار خسته شدن-له و لورده شدن

زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر

افتادگی(پریشانی، احتیاج)

از کسی کشیدن-از کسی رنج کشیدن

 

بزن و برقص-پایکوبی-ساز و آواز-رقص و آواز

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)

 

جان کلام-اصل مطلب
دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس

دستمال به دست بودن-چاپلوس بودن-متملق بودن

پشت دست را داغ کردن-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

خاک به سری کردن-همبستر شدن زن با شوهر

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن
اختر در پیراهن کردن(بی قرار کردن)
پا منبری کردن-دنبال حرف کسی را گرفتن-درباره ی سخن کسی توضیح دادن
پاک-به کلی-یکسره
پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن
خر و پف-نگا. خرناس

روزه ی گنجشک-روزه ی کله گنجشکی

جای سوزن انداختن نبودن-پر بودن-بسیار شلوغ بودن

دار و دسته-پیروان و اطرافیان

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

خرج تراشی-هزینه درست کردن

تو بوق زدن-رازی را فاش کردن

جای مهر گذاشتن-چیزی را به عمد در جایی گذاشتن تا به آن بهانه دوباره به آن جا آمدن

تنبان درآر-بی حیا-دریده

بی امان-پیگیر-دائم-پیوسته

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

جگر را سرمه کردن-دل کسی را سوزاندن-بسیار غم دادن

به مشروطه ی خود رسیدن-به هدف خود دست یافتن

 

انگشت به دهان(حیرت‌زده، سرگشته)

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)

روده درازی کردن-پر حرفی کردن-وراجی کردن

چل پله-آب انباری که دارای چهل پله است

چفت و بست نداشتن دهن-راز نگهدار نبودن
دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت

پشتک-پرش از پشت

 
پوشال-چیزهای سبک-میان تهی و بی ارزش

چرک-کثیف

خودمانی-صمیمی-یکدل

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

آواز شدن(شهره شدن)

دزد و دغل-نادرست و مکار

دلپُری-عقده ی دل-خشم و کینه ی انباشته شده

 
دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن
دست به دست کردن-تردید کردن-کوتاهی کردن-وقت کشتن

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟-چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟

 

جلو بُر شدن-مورد حمله قرار گرفتن

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

جفنگ-یاوه-سخن بی هوده-هرزه
جان به سر شدن-بی قرار شدن-سخت نگران شدن

دعوا کردن-نزاع کردن-زد و خورد کردن

حمام گرفتن-منظور دوش گرفتن است

چشم کسی آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم

 
پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند

رگ خود را زدن-به حق خود قانع بودن-ادعای زیاد نداشتن

 
انداختن توی هچل(دچار دردسر و ناراحتی کردن)

چنبره زدن-حلقه زدن

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن

به خرج کسی نرفتن-بر کسی تاثیر نکردن-بر کسی موثر واقع نشدن

خون به پا کردن-دعوا و آشوب راه انداختن-سر و صدا و جنجال کردن

 

رد کردن-برگردانیدن-پس دادن-رفوزه کردن-از سر باز کردن-پنهانی دادن-پنهانی عبور دادن

حمله-بیماری غش-صرع

زیر اخیه کشیدن-زیر فشار گذاشتن

چس نفسی-پر حرفی-روده درازی

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

پاری ها-برخی-دسته ای از مردم

جفت بودن-در جای خود قرار داشتن

تنگ بودن قافیه-مشکل بودن کار

آشنا روشنا(دوست آشنا)

استکانی زدن-می‌خوارگی اندکی کردن

چشم و دل کسی دویدن-حریص بودن
جیک-صدا-آواز

دلقک بازی-مسخره بازی

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است

زبان آدم سر کسی نشدن-به حرف منطقی تن ندادن و آن را نپذیرفتن

زاله بندی-مرزبندی در کشتزار-کرت بندی

بازار مکاره-بازار موقت

 

خوار و ذلیل-نگا. خوار و خفیف

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

دروغ درآمدن-معلوم شدن که دروغ است

 

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن-حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن

 
بر ِ آفتاب-رو به آفتاب-آفتاب رو

آتش به گور کسی باریدن(پس از مرگ دچار عذاب شدن)
جوش زدن-عصبانی شدن-داد و فریاد بیجا زدن
زیر دین رفتن-قرض دار شدن-مدیون شدن

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

بند و بساط-اسباب مختصر زندگی

پیش قسط-پرداختِ پیش از آغاز قسط بندی

بوق سگ-بسیار دیر وقت

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

تَک-بی نظیر-مفرد-تنها

چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن

پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس
انگشت کردن-انگشت رساندن

 

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود

پرچانه-پرگو-روده دراز-وراج

الدرم بلدرم کردن-بد و بیراه گفتن-ناسزا گفتن

ابوقراضه(ابوطیاره)

افسارسرخود(خود‌رای، افسارگسیخته)

 

اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)
دَرَنگ-صدای شکستن چیزی یا زدن سیلی
جیک-صدا-آواز

زیادی کردن-زاید بودن-غیر لازم بودن

ژرسه-نوعی پارچه ی نازک-نیم تنه ی بافته از نخ

حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن

خودفروش-فاحشه-خائن

تا خرخره زیر قرض بودن-وام بسیار داشتن

دست کسی را خواندن-یه اندیشه و نقاط ضعف کسی پی بردن

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

چینه چینه خوردن-ریزه خواری کردن

تیکه-چیز جالب-نصیب و قسمت-زن زیبا و خوشگل
خوشایند-مطبوع-پسندیده

بازار گرمی کردن-تعریف کردن از کالا برای فروختن آن

از حال رفتن-بی‌حال شدن-غش کردن

 

اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)

زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

 

خوش معامله-خوش حساب-کسی که آلت تناسلی قوی دارد

آدم دو قازی(شخص بی‌سروپای بی‌ارزش)

امان دادن-کسی را پناه دادن-از گناه کسی گذشتن

دبه در آوردن-جر زدن-از قول خود سر باز زدن-اظهار پشیمانی کردن پس از عقد قرارداد

تازه به دوران رسیده-نو کیسه-کسی که تازه به ثروت یا به جایی رسیده است

خان خانی-پر هرج و مرج-ملوک الطوایفی
پیر پاتال-فرتوت-کهن سال
آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)

جز جگر زده-نفرینی است به معنی دل سوخته بر اثر اندوه و مصیبت-گرفتار به بلا

زیر آبی-زیرآبکی

(به زبان کودکان) زخم شدن

از بی‌کفنی زنده بودن(بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن)

بوق زدن-اعلام موافقت کردن

 

دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن
آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

زخم و زیلی-خونین و مالین-پر زخم

زهرمار خان-ترش رو-اخمو

رشوه خواری-دریافت دستمزد برای انجام کاری ناروا و غیرقانونی

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

 

دوا گُلی-دوا قرمز-پرمنگنات
آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)

دو به هم زن-دو به هم انداز

پیش کنار-بیضه-خایه

بد چشم-شور چشم-آن که چشم زخم برساند-مردی که به زنان نامحرم با شهوت بنگرد

خنگ-نادان-ابله-کودن

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

توان انجام کاری را داشتن

 
الواتی کردن(عیاشی و هرزگی کردن)

تکه ی کسی بودن-مناسب کسی بودن

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ
از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

ایراد بنی‌اسرائیلی(بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت)

رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن

زنگ زدن-ترکیب شدن آهن با اکسیژن هوا-فرسوده شدن-بی مصرف شدن

 

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

خدا به سر شاهده-خدا بالای سر شاهد است

 

پنبه شدن رشته-باطل و بی هوده شدن کار

تیر کشیدن-درد کردن عضوی از بدن
این جور که بویش می‌آید(چنان که از ظواهر امر پیدا است، از فرار معلوم)

پینه کردن- پینه بستن

به خنس و پنس افتادن-به وضع بد مالی دچار شدن

دله دزدی-عمل دله دزد

زاله-کناره ی برآمده ی جوی-مرز کشتزار

تیپا زدن-با نوک پا ضربه زدن

 

جُعلق-آدم بی سر و پا و بی ادب

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

آب از لب و لوچه‌ی کسی سرازیر شدن(تمایل شدید داشتن، به طمع افتادن)

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

خاتون پنجره-بازیچه ای که کودکان با پنج چوب می سازند

تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد
دم موشی-هر چیز باریک و دراز

ابتدا به ساکن(ناگهانی، بی‌مقدمه)

دامن بر آتش زدن-فتنه ای را شدیدتر کردن

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار

بیخ-کاملا نزدیک-تنگ چیزی

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن

چادر دَران کردن-از رفتن زن مهمان جلوگیری کردن
اسکلت‌بندی-طرح‌ریزی-زیرسازی
اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)
پا سوز-عاشق شیفته
پوست پیازی-نازک و بی دوام

پول مول-پول

 

 

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)

جای پا-اثر-نشانه-رد
حمله-بیماری غش-صرع

دست به یکی کردن-همدست شدن-متحد شدن

باریک-دقیق-حساس

 
در رفتن پاتیل کسی-تاب نیاوردن-ناتوان شدن

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

پا انداز-آن که وسایل عیش و عشرت دیگران را فراهم آورد-جاکش- فرش جلوی در ورودی

پاره آجر-شکسته ی آجر

 

آب از آتش برآوردن(کار محال کردن)

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

ابتدا به ساکن(ناگهانی، بی‌مقدمه)

چغندر پخته-لبو

پَکَر-افسرده-نومید-گیج-بی دل و دماغ-بی حوصله
پات-بی آبرو-بی تربیت

چرک-کثیف

بُز آوردن-بد آوردن-بد شانسی آوردن

دم دما-نزدیک-حدود-حوالی

 

بامبه-توسری

زیر شال کسی قرص شدن-شکم کسی سیر بودن

خوش قواره-خوش اندازه-متناسب

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

جَرّ-کشمکش دعوا

در رفتن پاتیل کسی-تاب نیاوردن-ناتوان شدن

 

بساز و بفروش-ساختن خانه ی بدون استحکام به قصد فروش

بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت

 

در آوردن از خود-دروغ پردازی کردن

آرد خود را بیختن و الک را آویختن(کسی که وظایف زندگی‌اش را انجام داده و دیگر توقعی از او نیست)

از کسی حساب بردن-از کسی ترس داشتن

 

تاپاله چسباندن-بوسدن محکم و پی در پی

زهر چشم-نگاه خشم آلود

خوش رقصی کردن-چاپلوسی کردن-خود شیرینی کردن

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

چُر-ادرار

 

به گرد کسی نرسیدن-بسیار عقب بودن از کسی-فاصله ی بسیار با کسی داشتن

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)

ُک-ت منقار مرغ-تیزی سر چیزی

چانه-گلوله ی خمیر نان
به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن
دان دان شدن-دانه بستن عسل و شیره و روغن و مانند این ها

خسته و مرده-درمانده-وامانده-قدرت از دست داده

چاک زدن-نگا. چاک دادن

خش-صدای گرفته-خراش

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

 

چل و یک منبر روشن کردن-چهل و یک شمع نذری در چهل و یک مجلس روضه خوانی

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

آتشی(تندخو، زودخشم)

دستک دمبک درآوردن-پاپوش دوختن-اشکال تراشی کردن

چل و چو انداختن-منتشر کردن شایعه

 

بد دهن-کسی که پیوسته فحش و ناسزا می گوید

چسش دادن کاری را-لفت و لعاب دادن-بیش از اندازه مهم وانمود کردن

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

اسب چپ با همدیگر بستن-با هم کینه و دشمنی داشتن

 

خنگ خدا-نادان و کودن

 

ادرار کوچک(شاش)

 

 

جراندن-جر دادن-پاره کردن

حضرت عباسی-راست و درست

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

جالباسی-کمد لباس-جا رختی
باد زدن-با ایجاد جریان هوا خنکی یا اشتعال پدید آوردن

 
ریش گرفتن-دست به ریش کشیدن-پادر میانی کردن-تقاضا و خواهش کردن

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

اَنف کسی معیوب بودن-ابله بودن-خل بودن

خیسیده-چیزی که آب در آن نفوذ کرده است

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن
خُرخُرو-آن که در خواب بسیار خرناس می کشد

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی

دماغ چاق بودن-سر حال بودن-تندرست بودن

چنته-خورجین چرمی-فکر-سینه

به خاک سیاه نشاندن-بدبخت و ذلیل کردن

دست داشتن-توانایی داشتن-وارد بودن

برچسب-نوشته ای دارای مشخصات که آن را روی چیزی می چسبانند-اتیکت
خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد
بچه افتادن-سقط شدن جنین

با خرس توی جوال رفتن-با آدم ناجور همدم و همکار شدن

 

آماده‌باش-حالت آماده بودن برای رویارویی با خطر

دهنی شدن-آب دهان خوردن به غذا یا چیزی

باردار-آبستن-حامله

دویدن توی حرف کسی-حرف میان حرف آوردن-حرف کسی را قطع کردن

 
توالت کردن-آرایش کردن
چشم کردن-چشم زدن

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

خانه نشین شدن-از کار بی کار شدن-معزول شدن

ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن
تاخت زدن-عوض کردن چیزی با چیزی

دوره گرد-غیر ثابت-دست فروش

از روی معده حرف زدن-بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن
رد دادن-به غفلت کسی یا چیزی را از زیر دست رد کردن-صرف نظر کردن
خم شدن-دولا شدن

 

دسته جمعی-باهم-گروهی

تو حساب بودن-وارد بودن-به مسائل آگاه بودن

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

چین دادن-تابدار و شکن دار کردن

دلپخت-پختن مغر چیزی

خاله خُمره-زن کوتاه قد و چاق

تلکه بند شدن- تلکه کردن
خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

حالی کردن-فهماندن

 

بِدو-دوان دوان-کسی که بسیار می دود-سریع

زیر شلواری-زیر جامه

دستک-دفتر حساب
خورد و خوراک-خوردنی-آذوقه

تِرمال کردن-خراب کاری کردن-کثافت کاری کردن-گُه مال کردن

جَری شدن-خشمگین شدن-جسور شدن

پر نفس-پر چانه-پر حرف-کسی که در دویدن نفسش دیر تنگ شود

آب دادن بند-خود را لو دادن-فرصت را از دست دادن

بوی شیر از دهان کسی آمدن-نادان و بی تجربه بودن-رشد جسمی و عقلی نداشتن-کودک و خام بودن

پر اشتها-کسی که متمایل به خوردن زیاد است

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی

افت کردن(کاهش یافتن، کم شدن)

الکی(بی‌هوده، بی‌خود، دروغکی)

چُغُلی-سخن چینی-غیبت-شکایت

حواس پرتی-پریشان حواسی-فراموش کاری

 

پیزی-مقعد-نیروی مقاومت و پشتکار

پالان کسی کج بودن-پاکدامن نبودن-ناپارسا بودن

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

 

اخت شدن با کسی(مانوس شدن با کسی)

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم

آبِ کبود(آسمان)
درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

خواهر و مادر-عرض و ناموس-خانواده

آش و لاش(به‌کلی متلاشی‌شده، له‌ولورده)

از کسی خوردن(توانایی مقابله با کسی را نداشتن)

داریه زنگی-دایره ای دارای سنج های کوچک که چون آن را بنوازند از آن ستج ها آواز بر می آید

دیزی-ظرفی سفالی یا فلزی که در آن آبگوشت می پزند-آبگوشت

توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

خرناس-نگا. خُرخُر